Nadat de Nederlanders Suriname in 1667 op de Engelsen hadden veroverd, exporteerden ze de Nederlandse taal naar Suriname. Het Nederlands maakte aldaar, ver van het moederland, allerlei veranderingen door. De meest opvallende daarvan is de uitbreiding van de woordenschat: de Nederlanders troffen in Suriname van alles aan - culturen, gebruiken, planten en dieren - waarvoor het Nederlands geen woorden had. Tot nu toe wisten we niets over de ontwikkeling die het Nederlands in Suriname - of in andere overzeese gebieden als de Nederlandse Antillen en Indonesië - vanaf de 17e eeuw had doorgemaakt. Hierin brengt het zojuist verschenen Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876 van J. van Donselaar verandering.
De eerder dit jaar overleden bioloog J. Van Donselaar is, sinds hij in 1977 het Woordenboek van het Surinaams-Nederlands publiceerde, de grote deskundige op het gebied van dat Surinaams-Nederlands. Het werk uit 1977 beschreef het ‘moderne’ Surinaams-Nederlands. Tot vrijwel zijn dood is Van Donselaar blijven werken aan een boek dat de voorgeschiedenis daarvan moest beschrijven: een lexicon van Surinaamse woorden die in gebruik waren tussen 1667 en 1876 (het jaar dat de leerplicht in Suriname werd ingevoerd). Zijn werk eraan heeft hij grotendeels kunnen afronden. Historisch taalkundige Nicoline van der Sijs heeft er de laatste hand aan gelegd en de publicatie ervan verzorgd.
Het unieke Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667-1876 bevat 2100 woorden en vaste verbindingen. Het boek geeft de betekenis daarvan, en waar nodig een korte toelichting. Verder wordt ook steeds aangegeven waar het woord vandaan komt: is het een nieuwvorming (pindakaas, blaasman), een woord dat er een tweede betekenis bij heeft gekregen (bedelving, benedenwaarts), of een leenwoord (araroet, bacove)? En tenslotte wordt de periode vermeld waarin het woord is aangetroffen.
Het boek is uitgegeven door het Meertens Instituut met subsidie van de Nederlandse Taalunie. Het boek (ISBN 978 90 7038 977 2, ingenaaid, 290 blz.) is exclusief te koop bij het Genootschap Onze Taal. Prijs: €25,–. België: € 31,–.
Bron: Meertens Instituut
Verschenen: Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667
