Het is een bekend verhaal; omdat er zo veel sneeuw is rond de Noordpool, hebben de Inuit er heel veel woorden voor: verse sneeuw, natte sneeuw, ijssneeuw en nog veel meer. Maar is dat wel waar?
De Italiaanse onderzoekster Licia Corbolante heeft onderzocht hoe het zit. Zij stelt dat de Inuittalen polysynthetische talen zijn. Dat wil zeggen dat Inuit in hun taal achter een woord verschillende achtervoegsels kunnen plakken om de betekenis aan te passen. Ze kunnen zo met één lang woord hetzelfde zeggen waar wij, sprekers van het Nederlands, een hele zin voor nodig hebben. Door dit systeem van achtervoegsels lijkt het inderdaad alsof de Inuittalen heel veel woorden voor sneeuw hebben, terwijl het eigenlijk maar een paar woorden zijn met verschillende achtervoegsels en dus verschillende betekenissen. Ook op Wikipedia is er een lemma aan dit sneeuwwoordenverhaal gewijd met een uitgebreide lijst van woorden voor sneeuw in de Inuittalen in vergelijking met het Engels. Op Wikipedia wordt ook verwezen naar Willem Wilmink die er een mooi gedicht over heeft geschreven met de titel Duizend woorden voor sneeuw.
De stelling dat Eskimo’s veel woorden hebben voor sneeuw is helaas niet waar!
Een leuk onderzoekje naar de Nederlandse taal levert iets vergelijkbaars op, dat ook niet echt hout snijdt. De gedachte leeft dat wij in Nederland zo veel met water in aanraking komen, dat we heel veel verschillende woorden hebben voor watertjes: rivier, kanaal, sloot etc. Dat is wel waar, maar het zijn er ook weer niet heel erg veel. In de ons omringende landen is voor bijna elk Nederlands woord een passende vertaling (sloot: ditch (Engels); rivier: river (Engels); meer: lake (Engels)). Alleen ons woord gracht is redelijk uniek te noemen. De ons omringende talen hebben daar geen apart woord. Een gracht wordt gewoonlijk vertaald als kanaal: in het Engels canal, in het Italiaans canale, in het Frans canal en in het Duits Kanal.
Hier een lijst van Nederlandse woorden die te maken hebben met water (in de geografische betekenis) in alfabetische volgorde. Varianten als zijkanaal en gletsjermeer zijn weggelaten:
|
baai bocht diep* drecht geeuw geul golf* gouw gracht |
greppel kanaal kreek meer nauw* oceaan poel plas plomp |
rivier singel slenk sloot sop straat stroom tocht trek |
vaart ven wetering wiel wijk zee zijl
|
*alleen in combinatie met een geografische aanduiding.
Michel Vrisekoop (Amsterdam)