De medewerkers van de Vakgroep Neerlandistiek aan de Filologische Faculteit van de Universiteit van Belgrado hebben de IVN op de hoogte gebracht van de zorgwekkende ontwikkelingen binnen het hoger onderwijs in Servië op dit moment.
Sinds 2 december 2024 zijn alle universiteiten in Servië geblokkeerd door studentenprotesten. Deze beweging ontstond naar aanleiding van de instorting van een overkapping op het treinstation van Novi Sad op 1 november 2024, waarbij zestien mensen om het leven kwamen. De studenten eisen transparantie, verantwoordelijkheid en gerechtigheid voor de slachtoffers van deze ramp.
De vreedzame demonstraties bereikten een hoogtepunt op 15 maart 2025, toen meer dan 300.000 mensen in Belgrado de straat op gingen. In plaats van de geuite zorgen serieus te nemen, laten de docenten uit Servië weten dat de overheid de repressie tegen universiteiten op verschillende manieren heeft opgevoerd.
Zo heeft de minister van Onderwijs rectoren en decanen opgeroepen om disciplinaire maatregelen te nemen tegen studenten en docenten die deelnemen aan de protesten. Docenten hebben te maken met forse inhoudingen op hun salaris en worden bedreigd met verdere financiële sancties, ondanks het feit dat zij, naast het geven van colleges, al hun andere verplichtingen zoals onderzoek, ontwikkelen van lesmateriaal en consultaties blijven vervullen. Daarnaast wordt in de media een negatieve campagne gevoerd tegen de rector, decanen, docenten en studenten, waarbij zelfs dreigementen worden geuit.
Bovendien heeft de demissionaire regering wetgeving doorgevoerd die universiteitsprofessoren verplicht stelt om 35 uur per week aan onderwijs te besteden en slechts 5 uur aan onderzoek. Deze wijziging brengt de accreditatie van de instellingen in gevaar en lijkt bedoeld om een rechtvaardiging te bieden voor het uitbetalen van slechts 10% van de salarissen.
De vakgroep neerlandistiek ondervindt directe gevolgen van deze maatregelen. De opgelegde herverdeling van onderwijstaken beperkt de tijd voor onderzoek en internationale samenwerking, wat essentieel is voor de kwaliteit van het onderwijs en de academische banden met Nederland en Vlaanderen. Bovendien bemoeilijken de financiële sancties en dreigingen het voortzetten van onze activiteiten.
Het IVN-bestuur deelt de zorgen over de ontwikkelingen in Servië en heeft steun uitgesproken richting de docenten en studenten. Het betreft een landelijke ontwikkeling die uiteraard buiten onze missie en invloedsfeer reikt. Wel helpt het de neerlandici ter plaatse dat wij aandacht besteden aan hun situatie en dat zij zich gesteund weten door hun collega’s wereldwijd.