Na drie jaar is het Lyrisch!-Project aan de Universität Münster afgerond. Het project wil het gebruik van literatuur in het NVT-onderwijs vergroten en ondersteunen. Beatrix van Dam en Alina Viermann vatten het project samen.
De nieuwe website ondersteunt het gebruik van literatuur in lessen Nederlands die tot nu toe een bestaan in de schaduw leidden. De focus ligt op woordenschat en grammatica, interculturele vaardigheden en mondelinge communicatie. “Het Nederlands is vaak een tweede of derde vreemde taal, waardoor er weinig ruimte overblijft voor literatuur” zegt dr. Beatrix van Dam van het Institut für Niederländische Philologie (INP) aan de Universiteit van Münster. Veel docenten vinden het moeilijk om met literatuur te werken en er is weinig geschikt materiaal beschikbaar. Het door haar geleide project moet daar verandering in brengen. Op de website “Lyrisch! Nederlands leren met literatuur” staan meer dan 80 korte teksten voor gebruik in het onderwijs, waaronder gedichten, korte verhalen en fragmenten uit romans.
“We willen de studenten enthousiast maken voor literatuur - in alle stadia van het taalonderwijs”, meldt projectmedewerker Alina Viermann van het INP. Omdat wie “lyrisch” is over het Nederlands, ook “enthousiast” is. De onderwerpen zijn gebaseerd op de curricula voor lessen Nederlands in Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen, bijvoorbeeld identiteit en diversiteit, (post)kolonialisme, migratie, actuele sociale kwesties of de levens van jongvolwassenen. “Literatuur kan mensen effectief en cognitief bereiken op een manier die andere teksten, hoe authentiek en dicht bij het dagelijks leven ze ook bij het vreemde talenonderwijs worden ingezet, niet kunnen” benadrukt Beatrix van Dam. Het driejarige project werd gefinancierd door de Nederlands-Vlaamse Taalunie. De projectpartners zijn de Fachvereinigung Niederländisch en de Vakinformatiedienst Benelux.
Meer dan 60 teksten zijn op de website ook beschikbaar als audiobestanden, sommige in verschillende taalvarianten zoals Vlaams of Surinaams-Nederlands. Op deze manier kan men genieten van de diversiteit van literatuur met alle zintuigen. Er zijn ook “B-versies” met woordverklaringen, een inschatting van het taalniveau en uitleg over de inhoud, zodat het materiaal meteen in de klas gebruikt kan worden. “De teksten zijn zo uitgekozen dat ze een ervaringsgerichte en emotionele aanpak vergemakkelijken”, legt Beatrix van Dam uit. Dit is gebaseerd op het idee van de ervaringsgeoriënteerde literatuurdidactiek die de individuele leeservaring als uitgangspunt neemt en bedoeld is om de motivatie om literatuur te lezen te vergroten. Er is geen “goed” of “fout”. Het gaat er veeleer om uit te gaan vanuit je eigen waarneming. Het is voor leerlingen vaak makkelijker om hun indrukken, gedachten en gevoelens tijdens het lezen te beschrijven dan om uitspraken te doen over de tekst zelf.
De ontwikkeling van de website werd geflankeerd door Duits-Nederlandse colloquia over actuele literatuurdidactiek in het vreemdetalenonderwijs en een enquête over de status van literatuur in lessen Nederlands in Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen. Volgens de enquête kwamen studenten in verschillende jaargroepen tot nu toe slechts een of twee keer per half jaar in aanraking met literatuur. Driekwart van alle ondervraagde docenten zou graag meer publicaties met literaire teksten voor in de lessen zien. “Met onze website is het hart van het project klaar”, zegt Beatrix van Dam met trots. De website is vrij toegankelijk en kan door (toekomstige) leerkrachten, ook van buiten het Duitse taalgebied, gebruikt worden. Het maakt daarbij niet uit of het aanbod in het middelbaar onderwijs, op universiteiten of centra voor volwasseneneducatie gebruikt wordt. De projectleider is dankbaar voor feedback van mensen uit de praktijk. “We zijn verheugd als we met ons werk enthousiasme voor een levende taal kunnen wekken”.
Auteur: Julia Harth
Dit artikel werd gepubliceerd in de universiteitskrant wissen/leben Nr. 2, 4 april 2024.
Zie de website van de Universiteit van Münster voor het originele artikel in het Duits.