Foto: Bart Grietens
Internationale Vereniging voor Neerlandistiek
20e Colloquium Neerlandicum Leuven, 27-31 augustus 2018
Algemene Ledenvergadering, vrijdag 30 augustus
Geachte Mevrouw de Voorzitter,
Geachte Bestuursleden,
Geachte Collega’s,
Amici intimi Josephi Wilmotsi
Beste vrienden van Jos Wilmots,
conform artikel 5 lid 1 en artikel 5 lid 3 van de statuten van de Internationale Vereniging voor Neerlandsitiek wil ik namens het bestuur van de voornoemde IVN prof. dr. dr. h.c. Jos Wilmots als erelid van de voornoemde IVN voorstellen.
Stop – nee, nog een keer ... De Vlaamse Overheid zegt in haar heerlijke en heldere brochure Hou je taal heerlijk helder dat dit soort formuleringnen liever niet gebruikt kan worden. In plaats daarvan is het beter om te zeggen: Jos Wilmots kan en zou erelid van de IVN worden.
Anderzijds schrijft Jan Renkema in zijn beroemde Schrijfwijzer:
“In een (sub)hoofdstuk moet je meer dan één alinea gebruiken.” Dat wil ik in mijn Spreekwijzer realiseren – en u weet hoeveel alinea’s u van mijn laudatio kunt verwachten. Dus: Jos Wilmots – erelid van de IVN. Waarom? Want Jos Wilmots is de IVN!
Geboren in 1933 in Sint-Truiden, sprak hij reeds als vierjarig jongetje twee talen: zijn familiolect en het dialect van zijn stad. Hij ging later Germaanse talen studeren, hier aan de KU Leuven. 1956 magister, later leraar in Brugge. In deze laudatio laat ik me leiden door de woorden “Niets is te moeilijk; anders had ik het ook niet kunnen leren” – het motto van de didacticus Jos Wilmots.
Bijna zestig jaar geleden - in 1959 – ging Jos Wilmots als stipendiaat naar Göttingen en naar Bonn, later werd hij docent Nederlands in Frankfurt am Main en schreef er zijn eerste leerboek “Voor wie Nederlands wil leren”.
In de jaren zeventig was hij gastdocent in Leipzig, Wrocław, Warszawa, Praha, ... En andersom kwamen neerlandici uit deze en ook uit andere universiteitscentra naar Hasselt-Diepenbeek als de ”Beste Vrienden van de Zomercursus”, voor het eerst in 1971 - hij zou die cursus vijfendertig keer leiden, tot 2005. Daar was Jos gewoon hoogleraar bij de Vakgroep Talen.
Zelf was ik in 1976 ook zo’n “Beste Vriend”, meer dan veertig jaar geleden ... In datzelfde jaar werd Jos Wilmots lid van het IVN-bestuur, als secretaris onder voorzitter prof. dr. Walter Thys die reeds in 1961 (bijna 60 jaar geleden) de “Werkcommissie van hoogleraren, docenten en lectoren in de neerlandistiek aan buitenlandse universiteiten”, de huidige IVN, had opgericht.
Vanaf 1979 was Jos Wilmots ondervoorzitter en ten slotte in 1982 voorzitter van de IVN.
In 1997 kreeg Jos Wilmots de Gouden Medaille van de Universiteit Wrocław. Op die manier staat hij in één rij met onder andere de pionier van de DNA-sequenties prof. André Goffeau van de KU Leuven en de Université Catholique de Louvain, historicus kannunik prof. Jozef De Smet en prof. Marcel Janssens, beiden van de KU Leuven, voormalig Duits Bondskanselier Gerhard Schröder – en Lech Wałęsa. In 2003, vijftien jaar geleden, werd aan Jos Wilmots het eredoctoraat van de František Palacký Universitet Olomouc verleend. Op initiatief van de collega’s aldaar verscheen in hetzelfde jaar 2003 ook de feestbundel Academicus Intimus met 25 van de taalkundige opstellen die de toen tachtigjarige tijdens zijn academische loopbaan had laten verschijnen.
In 1998 werd Jos Wilmots officieel emeritus. Maar ... dat is niet waar. Hij is geen echte emeritus, hij blijft immers zo actief als neerlandicus. En hij is een taalvirtuoos – daarvan getuigen zijn leerboeken: “Voor wie Nederlands wil leren” heb ik al genoemd, maar daarna kwamen o.m. “Voor wie al wat Nederlands kent” en het land-en-volkboek “Voor wie Nederland en Vlaanderen wil leren kennen”. En van jongere datum is zijn “Taalknutselboek”. Jos is een taalvirtuoos, zei ik, “Letterlijk en figuurlijk”.
En hij is ook, zoals de KU Leuven het formuleert, een “academische duizendpoot”. Dat is hij tussen Brugge, Göttingen, Bonn, Frankfurt, Leipzig, Wrocław, Praha, Olomouc, Bratislava, St. Petersburg, Moskwa, Kiev, Budapest, Veliko Tarnovo, București. Niet te vergeten zijn cursus Nederlands in het Finse Oulu. En zijn academische bezoeken aan Zuid-Afrika. Jos Wilmots – tussen de Noordzee en de Oostzee, van de Atlantische Oceaan tot de Zwarte Zee.
Het bestuur van de IVN heeft de voordracht van Jos Wilmots-erelid zo geformuleerd: “... om hem toch een beetje bij ons te houden”. Een oxymoron ? Jos Wilmots is van ons.
.png)
Pardon, het moeilijke woord “oxymoron” ... De Vlaamse overheid zegt heerlijk en helder : Liever niet vreemde woorden gebruiken, tenzij in een groep met veel anderstaligen” ... Derhalve wil ik met het reeds gezegde voortgaan - vermits dat duidelijk is. Pardon, de Vlaamse overheid zegt: Dus ik wil het al genoemde herhalen, want het is duidelijk: Jos Wilmots – erelid, ja!
De ingewijden kunnen hierbij zeggen: “Het gaat hier niet om een oud-voorzitter of een oud-directeur.” Het is veel meer, het is iets bijzonders. En deze bijzondere eer van erelid voor iemand die zich op bijzonder wijze verdienstelijk heeft gemaakt [statuten art. 5 lid 1], verdient Jos Wilmots geheel.
Ik concludeer (pardon, Vlaamse overheid ...), ik besluit : Jos Wilmots heeft zich op bijzondere wijze verdienstelijk gemaakt voor de neerlandistiek extra muros in het algemeen en voor de IVN in het bijzonder.
Jos Wilmots is de drie-eenheid: Internationaal – Verenigd – in de Neerlandistiek.
Ik dank u.
Stefan Kiedroń
Leuven, 31.08.2018
----------------------------------------------------------------------------------------
Dankwoord van het nieuwe erelid
Lieve Voorzitter,
Beste leden van het IVN-bestuur,
Lieve Dames van het Bureau,
Geachte Laudator,
Beste Collega’s en Vrienden,
voor de waardering die uit jullie gebaar spreekt, dank ik jullie niet alleen - ik ben er ook dankbaar voor.
Volgens de oude taalkunde is het werkwoord danken perfectief: je dankt iemand en het is voorbij. Dankbaar zijn is duratief : ik zal niet vergeten dat jullie zo aardig zijn.
Zesendertig jaar geleden, in 1982, ben ik hier in Leuven voorzitter van de IVN geworden, de derde voorzitter, na Walter Thys en Jaap de Rooij - Op verzoek van het bestuur heb ik jammer genoeg voor allebei een in memoriam moeten schrijven. Na mij kwam in 1985 de al langer overleden André van Seggelen.
Wat wij destijds deden, zou niet de vergelijking kunnen doorstaan met het colloquium zoals jullie er nu een op de plank getoverd hebben. Wij waren amateurs met goede bedoelingen. Maar het was ook een heel andere tijd, zonder computer en e-mail. Een brief naar Wrocław deed er drie weken over en het antwoord nog eens zoveel. Dan verloopt organiseren volgens een ander patroon.
Er was ook geen Taalunie, maar twee ministeries, een in Den Haag en een in Brussel. Die kenden weliswaar nog geen financiële crisis en deden allebei hun best om gul te zijn, maar in Den Haag waakte Juffrouw Eke Talsma toch conscientieus over de centen. Tijdens mijn voorzitterschap was haar bureau verhuisd naar een wijk die De Nieuwe Uitleg heet. Ik heb toen wel eens gezegd dat ze voor veel dingen een nieuwe uitleg had.
Daarnet heb ik een verschil gemaakt tussen danken en dankbaar zijn.
Dat geldt ook voor laudator Stefan Kiedroń, die blijkbaar nog weet en onthouden heeft dat ik voor de neerlandistiek in Europa en daarbuiten mijn best gedaan heb, ook nadat er jongere generaties IVN-bestuurders aantraden.
Hem en jullie allemaal vergezellen mijn hartelijkste wensen. Het moge jullie in lengte van dagen goed gaan !
Jos Wilmots