Het derde nummer van jaargang 62 van Internationale Neerlandistiek is verschenen. Dit nummer bevat vier artikelen over uiteenlopende onderwerpen. Van een artikel over het Gebruik van grammaticaal geslacht in codeswitching door Lesia Chaika en Ivo H.G. Boers tot een artikel over Oorlog en mannelijkheid in enkele Nederlandse romans uit de eerste naoorlogse jaren door Sven Vitse tot een artikel over een onderzoek naar het gebruik van tekens in enkele gedichten uit de bundel Wij totale vlam (2014) van de Vlaamse dichter Peter Verhelst door Hein Viljoen tot een artikel over de ontwaring van vier trends in het onderzoek naar het literatuuronderwijs binnen het schoolvak Nederlands door Jeroen Dera.
Bekijk het volledig nummer via de
website van Amsterdam University Press
Artikelen
- Meertaligheid in Max Havelaar
Gebruik van grammaticaal geslacht in codeswitching
Door Lesia Chaika & Ivo H.G. Boers
Een veelvuldig voorkomend fenomeen bij tweetaligen is codeswitching, het gebruik van meerdere talen in één gesprek, of zelfs in één zin. Codeswitchingonderzoekers zijn geïnteresseerd in de compromissen die tweetaligen sluiten om elementen uit de ene taal in de structuur van een andere taal in te bedden. Zo moeten gecodeswitchte nomina die in de structuur van een taal met grammaticaal geslacht worden ingebed bij een geslachtscategorie worden ingedeeld. In dit onderzoek beschrijven we de structuur van codeswitching, in het bijzonder de regels voor de toewijzing van grammaticaal geslacht aan gecodeswitchte nomina, in het Nederlands van de negentiende eeuw, dat nog duidelijk drie geslachtscategorieën onderscheidde. Om dat te onderzoeken, hebben we de codeswitching in Multatuli’s Max Havelaar geanalyseerd.
- ‘Want hij was een van hen’
Oorlog en mannelijkheid in enkele Nederlandse romans uit de eerste naoorlogse jaren
Door Sven Vitse
Dit artikel bouwt voort op onderzoek van Meijer naar de verbeelding van mannelijkheid in Nederlandstalige oorlogsliteratuur. Aan de hand van vier Nederlandstalige romans die zich afspelen tijdens de Tweede Wereldoorlog en gepubliceerd zijn in de eerste naoorlogse jaren wordt onderzocht hoe mannelijke genderidentiteiten worden geconstrueerd in een oorlogssituatie in bezette en niet-bezette gebieden. Hierbij worden romans geschreven door mannelijke auteurs (Maurits Dekker, W. F. Hermans) vergeleken met romans geschreven door vrouwelijke auteurs (Josepha Mendels, Dola de Jong).
- Peter Verhelst en de bevraging van het teken
Enkele casussen uit Wij totale vlam (2024)
Door Hein Viljoen
In dit artikel onderzoekt Hein Viljoen het gebruik van tekens in enkele gedichten uit de bundel Wij totale vlam (2014) van de Vlaamse dichter Peter Verhelst in het licht van Derrida’s kritiek op het teken en op de metafysica van aanwezigheid. Hij onderzoekt drie opvallende tekengebruiken in de collectie, namelijk contextualisering in het geval van ‘Uur en dag’, vergaande abstractie in het geval van ‘Aurelia aurita/Felix Baumgartner’, en permutatie in ‘Ik ben blij dat je’ en in de afdeling ‘Blijf’. Uiteindelijk concludeert Viljoen dat Verhelst in die gedichten veel indexicale tekens gebruikt die wijzen op een niet-bestaande mogelijke wereld, dat zijn tekens transformeerbaar zijn, en dat de vele ellipsen en haplografieën dienen als een manier om een vage en niet-bestaande mogelijke wereld aan te duiden die een metafysica van aanwezigheid ontkent maar tegelijk in stand houdt.
- Kroniek van de literatuurdidactiek
Vier trends en de toekomst
Door Jeroen Dera
Afgaand op de publicaties die sinds 2020 verschenen over het literatuuronderwijs binnen het schoolvak Nederlands, meent Jeroen Dera een viertal trends in het onderzoek te ontwaren.
Ten eerste: ‘literatuuronderwijs’ wordt steeds explicieter verbonden met het lezen van wat in onderwijscontexten traditioneel ‘zakelijke teksten’ wordt genoemd.
Een tweede trend is de aandacht voor de relatie tussen literatuuronderwijs en burgerschapsvorming.
Een derde tendens betreft de stroom aan voorstellen voor nieuwe benaderingen en leesmethoden die verder gaan dan de traditionele focus van het prozaonderwijs op structuurelementen als tijd, ruimte en perspectief en van het poëzieonderwijs op rijmschema’s, stijlfiguren en beeldspraak.
Ten slotte is er de aanhoudende aandacht voor diversiteit, zowel op het vlak van genres als op dat van gender en etniciteit.
De toekomst aan de leerling
Als iemand over enkele jaren terugblikt op het onderzoek naar literatuuronderwijs in de periode 2025-2030, kan er hopelijk een nieuwe trend aan het bovenstaande worden toegevoegd, namelijk expliciete aandacht voor de manier waarop leerlingen in het voortgezet onderwijs literatuur conceptualiseren, interpreteren en evalueren.
Over Internationale Neerlandistiek
Internationale Neerlandistiek bevordert de dialoog tussen alle wetenschappers die werkzaam zijn op het gebied van de internationale neerlandistiek. Het tijdschrift richt zich op de Nederlandse (en Zuid-Afrikaanse) taal- en letterkunde in ruime zin, en heeft daarnaast aandacht voor interculturele aspecten van de subdisciplines, communicatiewetenschap, didactiek en nieuwe technologie in de vakbeoefening, het verloop van canoniseringsprocessen, vertalen, culturele studies en voor de cultuur van de Lage Landen.
Wilt u dit tijdschrift ook op papier ontvangen? Dat kan voordelig in combinatie met een lidmaatschap van de IVN.