Als je zegt dat je uit Australië of IJsland komt, dan zijn mensen één en al oor. Frankrijk en Nederland interesseren de toeschouwer, die landen kent hij en hij wil er gerust meer over horen. Maar België? Vergeet het maar.
De gemiddelde aardbewoner kent België nauwelijks en heeft ook geen interesse. Dat is al jaren mijn indruk, bijvoorbeeld op vakantie in de VS, op taalcursus in Engeland, tijdens mijn studieverblijf in Zweden en sinds ik in Duitsland woon. Hoe komt dat eigenlijk?
Volgens een vriend heeft België de pech dat het tussen Frankrijk en Nederland in ligt en geen eigen taal heeft. Net zoals Oostenrijk voor heel wat Duitsers het kleine broertje met het spraakgebrek is. Maar in dát buurland zijn er tenminste nog bergen – en die heeft België niet te bieden.
Is een eigen taal dan dé voorwaarde om een natie serieus te nemen? Niet echt, want Australië heeft ook geen ‘Australisch’. Maar het heeft de ‘eilandbonus’ en genoeg exotische uitstraling om wereldwijd interesse te wekken. België daarentegen wordt zelfs niet door het eigen buurland waargenomen. Laatst hoorde ik op een Berlijnse radiozender een discussie over het al dan niet invoeren van de stemplicht in Duitsland. Ter vergelijking werden voorbeelden aangehaald van landen met een stem- of opkomstplicht, waarbij Australië nadrukkelijk genoemd werd. België kwam niet in het lijstje voor. Liever praatte men over een land aan de andere kant van de aardbol dan even over de grens te kijken.
De volgende anekdote illustreert de ernst van de situatie. Een Belgische vriendin was in Berlijn op bezoek en informeerde bij de betere boekhandel of ze een boek kon bestellen en laten opsturen naar België. De verkoopster vroeg: “Belgien – ist das in der Europäischen Union?” Waarop mijn vriendin beduusd reageerde: “Aber... wir sind Nachbarn!”
In tegenstelling tot Duitsland kijkt Nederland wél naar zijn zuiderbuur. Antwerpen vindt men gezellig, de Belgische restaurants uitstekend, het onderwijs degelijk en “dat taaltje is zo zacht”. Maar laten we realistisch zijn. Een Hollander zong ooit eens: “Ik heb getwijfeld over België”. Ik vrees dat we het daarmee zullen moeten doen.
Janneke Diepeveen (Berlijn)