Ik herinner me nog heel goed het moment waarop ik vernam dat Sinterklaas niet bestaat. Mijn moeder, die mijn eindeloze gevraag beu was, verkondigde de bittere waarheid aan de keukentafel. Beduusd liep ik de tuin in, naar mijn vader: "Papa, ik weet het nu, van Sinterklaas". Enerzijds was ik wel een beetje trots dat ik het geheim mocht bewaren voor mijn beste vriendinnetje. Maar tegelijk was ik diep ontgoocheld door dat jarenlange, moedwillige ouderlijke bedrog. Uitgerekend papa en mama hadden mij geleerd dat je altijd de waarheid moet zeggen. Pas later zou ik begrijpen dat het behoud van de traditie kennelijk bepaalde leugens rechtvaardigt. Voor stralende kindergezichtjes zuigen Nederlandse en Belgische ouders verhalen over een bebaarde oude heer, een wit paard, een stel zwarte mannen, een stoomboot en een schoorsteen uit hun duim. En dat al generaties lang.
In Berlijn is het niet Sint, maar de Kerstman die de kinderen wekenlang in de ban houdt en eind december gul is met cadeautjes. In Duitse tv-reclames zijn stralende kindergezichtjes een vast gegeven. Alleen, vanaf midden november zijn het geen toegewijde huismoeders met chocoladerepen of liefhebbende grootouders met rolletjes toffee die kinderogen laten blinken, maar steevast schuddebuikende kerstmannen. Winkelrekken en etalages puilen uit van de kerstattributen en overal hangen adventskalenders en kerstsokken te wachten om op mysterieuze wijze met cadeautjes gevuld te worden. De Kerstman staat voor een ijzersterke traditie. Dat geloofde ik tenminste, tot ik gisteren een vriendin sprak. "Kerstmis komt er weer aan", zuchtte ze. En toen kwam het: "In ons gezin doen we niet aan de Kerstman. Wij krijgen het niet over ons hart om onze dochter zoiets wijs te maken." Een Berlijns gezin waar een klein meisje opgroeit met de waarheid en niets dan de waarheid! Ik was opgelucht: de teleurstelling die talloze kinderen te beurt valt als ze beseffen dat ze jarenlang voor de gek zijn gehouden door hun ouders, zal dit meisje bespaard blijven. De waarheid triomfeert. Maar de traditie is gisteravond een klein beetje gestorven.
Janneke Diepeveen (Berlijn)
Foto: Johannes Adrianus van Maanen