Met de uitreiking van de Nobelprijs voor de Literatuur aan Bob Dylan afgelopen donderdag laaiden de gemoederen in letterenland flink op. Mogen we liedteksten nu wel of niet rekenen tot literatuur? Literatuurliefhebbers wereldwijd hadden er een mening over. Prof. dr. Geert Buelens (Nederlandse taal en cultuur) sprak met De Standaard (14 oktober), De Telegraaf (13 oktober) en ANP (13 oktober) over de vraag wat het betekent om de hoogste literaire prijs aan de zanger toe te kennen.
Foto: Bob Dylan. Bron: Wikimedia Commons/Jean-Luc
Prof. dr. Geert Buelens
Toen de naam van Bob Dylan werd genoemd was Buelens blij verrast. Binnen de literatuur is het al jaren een terugkerende grap dat Dylan ooit nog eens de Nobelprijs zou winnen, maar toen het daadwerkelijk zo ver was kon Buelens het niet geloven. Direct na de toekenning barstte er op internet discussie los: de hoogste literaire prijs aan een zanger geven zou het einde van de cultuur betekenen. Met die kritiek is Buelens het niet eens: "Ze vergissen zich! Als je het begrip literatuur wat breder bekijkt, dan is hij juist een gigant uit de moderne cultuur."
Kantelmoment
Buelens ziet de gebeurtenis dan ook als een bijzonder moment in de literatuurgeschiedenis: het Nobelprijscomité heeft volgens hem een belangrijk signaal afgegeven door de prijs aan Dylan toe te kennen. Niet alleen Buelens, maar ook de Zweedse Academie is blijkbaar van mening dat ons begrip van literatuur verruimd mag worden. Juist in deze tijd is dat van belang volgens de hoogleraar. "De wereld is in volle verandering, en we moeten ons daartoe verhouden." Amerikaanse cultuurgeschiedenis
Niet alleen voor ons literatuurbegrip is de toekenning van belang. Dylan is ook van grote waarde geweest voor de Amerikaanse cultuurgeschiedenis. Hij heeft de liedcultuur, het oudste literaire genre, radicaal vernieuwd en wereldwijd bereikbaar gemaakt. Dylan geeft een bijzonder beeld van de Amerikaanse culturele geschiedenis, niet alleen met zijn eigen nummers, maar ook met bewerkingen van soms eeuwenoude Amerikaanse liederen. Bovendien bleef Dylan zichzelf gedurende zijn hele carrière vernieuwen, en daarmee heeft de zanger voor Buelens een nieuwe standaard gezet in de liedcultuur.
Universiteit van Nederland
In 2013 wijdde Buelens al een college bij de Universiteit van Nederland aan de vraag of Bob Dylan de Nobelprijs voor de Literatuur zou kunnen ontvangen. Nauwelijks drie jaar later kunnen we zijn vraag inmiddels met een volmondig 'ja' beantwoorden. Buelens gaat in het college in op alle denkbare aspecten die komen kijken bij het ontvangen van een Nobelprijs, zoals bijvoorbeeld wie er bepaalt wat wel of niet tot literatuur gerekend wordt. Betekent de toekenning van de prijs aan Dylan dat rapper Jay Z hem volgend jaar kan ontvangen?
Het college dat Buelens gaf voor de Universiteit van Nederland