Foto © ANP Kippa
Wat gebeurt er als je een menselijke auteur in innige samenwerking met een computer een literair verhaal laat schrijven? Leidt dat tot iets unieks? Ronald Giphart gaat het experiment aan en probeert samen met een slimme machine tot een literair meesterwerk te komen.
Door: Laurens Verhagen 16 juni 2017, 02:00
Het idee is dat Giphart en de computer op elkaar reageren. De auteur tikt in een Word-achtig programma een zin, waarna de software met suggesties komt. Gevoed door duizenden boeken zou de kunstmatige intelligentie normaal gesproken met een nogal generiek geformuleerde zin komen. Om dit te voorkomen krijgt de schrijver toegang tot een aantal verschillende stijlen die hij kan aanroepen.
Een boek kan de computer nog niet geheel zelfstandig schrijven, maar een alinea lukt al wel
Een eigen Giphart-knop bijvoorbeeld, op basis van alle Giphart-romans die zijn ingevoerd. Hij kan vervolgens ook gaan mixen: Giphart met sciencefictionauteur Isaac Asimov. Of een vleugje meer creativiteit. 'De verschillende mixen maken het interessant. Het is fascinerend te zien wat voor mooie en spannende zinnen er nu al uit ons experiment rollen', zegt onderzoeker Folgert Karsdorp van het Meertens Instituut, die samen met de Universiteit Antwerpen de robot maakte.
Een boek kan de computer nog niet geheel zelfstandig schrijven, maar een alinea lukt al wel. Karsdorp zegt hoe dan ook meer in een samenwerking tussen mens en robot te geloven: de auteur als creatief genie en bewaker van de rode draad is van groot belang. Giphart zelf ziet het ook zo: 'Normaal gesproken verzin ik zelf de plot, werk ik de karakters uit en zoek de woorden. Nu gaat de robot me daarbij helpen. Ik ben de baas, maar hij doet het werk.'
Dit co-auteurschap tussen mens en machine moet uiteindelijk resulteren in een 'uniek literair verhaal' dat in november tijdens de bibliotheekcampagne van de CPNB wordt gepubliceerd, tegelijk met de gratis heruitgave van Ik, robot van Isaac Asimov. Vandaar dat de robot AsiBot heet.
Computers die geheel zelfstandig muziek maken, een schilderij produceren of verhalen schrijven zijn er natuurlijk al langer. Soms leidt dat tot verrassend goede resultaten, zoals vorig jaar de nieuwe 'Rembrandt' die de computer op basis van echte Rembrandts wist te maken.
Hierbij maakt men gebruik van de techniek die deep learning wordt genoemd: zelflerende computers worden gevoed met grote hoeveelheden voorbeelddata om ze te trainen. In het geval van de 'schrijfrobot' gebeurde dat met tienduizend Nederlandstalige boeken. Niet alleen oorspronkelijke literatuur, maar bijvoorbeeld ook vertaalde detectives.
We hebben nu de software. De vraag is: hoe moet je die bespelen?
Ronald Giphart gaat de komende maanden met de 'literaire synthesizer' aan de gang. Volgens Karsdorp is een dergelijk experiment nog niet eerder gedaan. 'We hebben nu de software. De vraag is: hoe moet je die bespelen?'
Karsdorp vergelijkt het met de elektrische gitaar. 'Die bestond al voordat Jimi Hendrix virtuoze solo's speelde, en net als toen moeten we nu ontdekken hoe we het instrument van deze taalmodellen moeten bespelen om tot nieuwe literatuur te komen.'
Bron: Volkskrant