Onze lerarenbijscholing NTOinSXM vordert gestaag. We zijn de afgelopen weken enthousiast bezig geweest materiaal te maken voor de lessen jeugdliteratuur en NT2. Voor NT2 gaan we een onderdompelingsleergang samenstellen gebaseerd op kinder- en popliedjes. We willen nog voor de grote vakantie de leergang afhebben om (met een deel daarvan) een vakantiecursus te verzorgen voor kinderen die over zijn naar groep 8, en dat vergt heel veel extra uren van ons allemaal. Extra tijd waarover we eigenlijk geen van allen beschikken. Regelmatig heb ik me de afgelopen weken afgevraagd of onze meer dan noeste arbeid wel zin heeft, want wie zit er nou echt te wachten op zo’n leergang? Niet de verschillende scholen: de enige Nederlandse middelbare school gaat in plaats van meer geld en energie in de Nederlandse Taal te stoppen, volgend schooljaar ‘een Engelse stream beginnen’! Niet de minister (of was dat de vorige; de huidige regering is de 4e in 5 jaar), want die overweegt alle basisscholen Engels te maken (dus ook de enkele die nu nog officieel Nederlands zijn). Niet eens de politiek, die toch wel gebaat zou moeten zijn bij een goede beheersing van de Nederlandse Taal door ambtenaren. Alle wetten, en officiële documenten, maar ook alle overheidsbesprekingen zijn nog steeds in het Nederlands, en het ziet er niet naar uit dat daar spoedig verandering in gaat komen.
Ondertussen gaat de rest van mijn leven natuurlijk gewoon door. Ik heb een 13-jarig jongetje op bijles dat de Nederlandse middelbare school bezoekt, VMBO-T, eerste leerjaar. Hij werkt heel slecht met de Nederlandse taal, vooral met boekverslagen en -repetities, maar ook bij de vakken verzorging en zelfs wiskunde ging het bergafwaarts nadat hij met goede cijfers de basisschool afrondde. Het verbaasde me niets, Randall is de typische leerling die ik aangeboden krijg voor bijlessen. Ik zou dat wel even opknappen, dacht ik. Na drie maanden zonder veranderingen, en een gesprek met de leerkracht Nederlands, heb ik de moeder geadviseerd minder streng te zijn voor Randall en te overwegen hem naar een Engelse middelbare school te sturen; hij had tijdens mijn laatste les het woord ‘melk’ niet begrepen! Volgens zijn juf omdat hij gewoon absoluut onvoldoende kennis heeft van het Nederlands. Dat laatste vertelde ik ook aan de moeder. Moeder was geschokt en vertelde mij na een korte bezinkingsperiode dat Randall een van de best geslaagden was bij het FBE examen (te vergelijken met de CITO-toets). Hij ontving zelfs een ‘oustanding student award’ voor ‘excellence in the Dutch language’! Hij behoorde tot de top van het hele eiland met een cijfer van….. 5.9! Zie hier het probleem waar we mee te kampen hebben: er wordt maar heel zuinig Nederlandse les gegeven op de (Engelse) basisscholen. Het FBE-examen voor dit vak sluit absoluut niet aan bij dit ‘zuinige’ niveau, waardoor kinderen met 5,9 als bestgeslaagden uit de bus kunnen komen. Dan krijgen zulke kinderen een award van hun school, waarna de ouders ervan overtuigd zijn dat ze het niveau van de Nederlandse middelbare school aankunnen. Die Nederlandse middelbare school heeft te kampen met teruglopende inschrijvingen en is dus niet kritisch genoeg ‘aan de poort’. Resultaat: gevalletje Randall.
En plotseling begint het me te dagen: voor deze kinderen zijn we zo hard aan de arbeid binnen NTOinSXM, met onze onderdompelingscursus. Er zijn wel degelijk mensjes die zitten te springen om een onderdompelingscursus voor ze de grote stap maken naar de middelbare school. Mensjes als Randall. Natuurlijk is er bij Randall iets meer aan de hand – hij wil heel graag naar een Engelse school gestuurd worden – maar met een echte beheersing van de Nederlandse Taal had veel leed voorkomen kunnen worden. Nog twee maandjes hard werken en we kunnen een start maken met het voorkomen van dit leed.
Renate Sluisdom (Sint Maarten)
Freelance docent Nederlands