Ik doe niet aan twerken. En zeker niet in het openbaar. Eerlijk gezegd wist ik tot voor kort niet eens wat het was. Of laat ik zeggen: dat het zo heette. Ik kom ook niet in gelegenheden waar getwerkt wordt. En op plaatsen waar ik wel kom, daar heb ik het nog nooit gezien. Volgens de krant waar ik er voor het eerst over las, is het: "dansen op populaire muziek op een sexueel provocatieve wijze met stotende heupbewegingen en een lage, gehurkte houding". Volgens die krant krant is ene Miley Cyrus, een mij verder niet bekende dame, er erg goed in.
Ik zou erover zwijgen als niet diezelfde krant meedeelt dat het Engelse werkwoord "to twerk" onlangs is opgenomen in de Oxford English Dictionary. Dat is een alleszins deftig woordenboek. Zeg maar: de Engelse Van Dale, of eigenlijk nog een beetje beter.
Wat mij interesseert is niet het twerken, maar wel de triomfantelijke vermelding dat het woord nu in een echt woordenboek staat. Hoera! Het lijkt wel alsof iets niet echt bestaat zolang het nog niet officieel in een woordenboek wordt genoemd. Want wat niet in een woordenboek is opgenomen, hoef je nog niet serieus te nemen. Toch? Maar zodra het zijn alfabetische plaats gekregen heeft, heeft het woord en de genoemde zaak burgerrecht verkregen.
De onzinnigheid van dit idee wordt duidelijk als je bedenkt wat "officieel" hier betekent. Inderdaad, helemaal niets.
Toch is het een van de hardnekkigste ideeën over taal: een woord dat niet in het woordenboek staat, "bestaat" eigenlijk niet. Of als het woord al eens gehoord wordt, dan is dat illegaal. Het zou er eigenlijk niet moeten zijn, het is een insluiper, een verstekeling. Tot op het moment van "erkenning". Dan krijgt het woord een heel ander statuut.
De andere kant van deze medaille is dat vermelding in een woordenboek het woord meteen ook een soort brevet van goedkeuring verleent, een bewijs van echtheid en van bestaansrecht. Dat kan wringen. Bijvoorbeeld bij een woord als "jodenstreek" of "mankracht" of "turkenbak". Zulke woorden zouden veel mensen graag schrappen uit de woordenboeken.
De schrapneiging komt, als ik mij niet vergis, voort uit hetzelfde misverstand dat zoveel vreugde teweegbrengt bij opname in woordenboek.
Een paar weken geleden is de 15de editie van Van Dale verschenen. Jawel, "twerken" mocht natuurlijk niet ontbreken: "Op sexueel suggestieve manier dansen, vooral op hiphopmuziek, waarbij vrouwen hun heupen schudden terwijl ze tevens hun billen een op en neer gaande beweging laten maken".
Er zijn interessante verschillen met de omschrijving in het Engelse woordenboek, maar het zal toch over hetzelfde gaan. Nu echt en officieel.
Door Joop van der Horst (Leuven)