De studentenaantallen Nederlands lopen terug. Hoe komt dat? De redacties van Neerlandistiek en van VakTaal vroegen het aan studenten (Nederlands of verwante vakken) in Utrecht. Deze week publiceren wij vier reacties van deze studenten. Studenten, ook van andere steden, kunnen nog steeds insturen naar Neerlandistiek.
Door Isa Rienstra
Vol vertrouwen zat ik achter mijn tafeltje voor het examen Nederlands: ik wilde een dikke acht halen, dat was mijn doel. Om precies half 2 mochten we de bladen openslaan en konden we aan de slag. Nerveus was ik zeker, maar achteraf betwijfel ik het of het daar aan lag. Het examen was domweg veel te lang, met talloze onbekende woorden. Bovendien vlogen de drie uur om en ergerde ik mij aan de bezweten hoofden om mij heen. Het gevolg? Het resultaat viel zwaar tegen en was absoluut niet wat ik wilde. En dus ging ik aan mezelf twijfelen: heb ik wel de juiste studiekeuze voor Nederlands gemaakt?
Ondanks dit teleurstellende examen Nederlands moet ik eigenlijk niet gaan twijfelen aan mijzelf: ik begrijp de taal goed, kan mijzelf prima uitdrukken en houd zelfs van taal en woorden. Daarnaast globaliseert de wereld in een vlot tempo, dus is wellicht een internationale taal als Engels veel praktischer. Bovendien is Nederlands een ongelofelijk moeilijke taal om te leren en het spreken ervan doen we slechts in een paar landen. Daarnaast kennen we in Nederland diverse streektalen, zoals het Fries, het Brabants en het Limburgs, waardoor een deel van onze bevolking volstrekt onverstaanbaar is voor de grote meerderheid. Neem de Friezen, die bij voorkeur een separate taal willen en bijvoorbeeld een eigen woordenboek hebben ontwikkeld voor de Friese taal. Het lijkt er kortom op dat de Nederlandse taal niet meer zo hard nodig is. En door de versplintering van de Nederlandse taal wordt het niet gemakkelijk om de Neerlandistiek aantrekkelijk te maken. In ieder geval niet voor mij.
Taal- en Cultuurstudies
Toch is daarom de Nederlandse ook zo belangrijk. Om elkaar te blijven begrijpen, om de communicatie in het land in leven te houden. Het Nederlands is niet alleen een wonderschone taal – naar mijn mening – maar ook een buitengewone belangrijke factor voor ons onderlinge respect, saamhorigheid en verbinding. Onze woorden en de betekenis die wij er aan hebben gegeven, zijn de bouwstenen die als cement aan elkaar worden gemetseld tot een krachtige, hoge wolkenkrabber: Nederland. Maar juist wolkenkrabbers hebben te maken met tegenwind, met zaken die ons uit elkaar drijven. Daardoor kan dit ook weer als een kaarthuis instorten. Juist daarom is een sterke fundering nodig.
Natuurlijk ging dit alles niet door mijn hoofd, toen ik de keuze maakte om Nederlands te studeren, in feite heb ik ook niet alleen voor Nederlands gekozen. De taal leek mij altijd al interessant, maar ik wilde het combineren. Dus was Taal- en Cultuurstudies dé uitkomst voor mij. Ik combineer mijn dierbare taal met cursussen en later met een hoofdrichting naar interesse.
Verdiepend niveau
Binnen de opleiding leer je spelen met de taal. Je steekt van alles op; van metaforen tot vertelinstanties in een historisch jasje. Ik werd overdonderd door de bergen aan informatie die mij werd aangereikt. Wat moet ik daar allemaal mee, dacht ik aanvankelijk. Maar ik realiseerde mij al snel dat je op een andere manier naar Nederlandse teksten gaat kijken. Al met al is Nederlands volstrekt niet te vergelijken met het Nederlands schoolvak op de middelbare school waar je uitsluitend iets over alineaverbanden en signaalwoorden leerde. Bij mijn huidige opleiding vraag je je af hoe de vorm van de tekst kan bijdragen aan de betekenis van een tekst of het doel van een tekst bij de lezer. Als lezer kan je dan beoordelen of dat doel ook daadwerkelijk bereikt is. Wat doet het met je als er gebruik wordt gemaakt van alliteratie, als je een regelmatig ritme hoort als in een lied of het scenische taalgebruik. Dit soort elementen zorgen voor de aantrekkelijkheid van een tekst. Als schrijver, lezer en spreker ontdek je kortom de Nederlandse taal op een andere manier. Je herleeft op een verdiepend niveau de taal. Je leert spelen met de taal als een klein kind en alsof de taal speelgoed is.
Troon
De neerlandistiek is dus een mooi vak, maar ook wel heel subjectief. Dagelijks merk ik hoe belangrijk een goede communicatie tussen mensen is. Zo is de sociale prikkel tussen mensen volledig gebaseerd op elke vorm van communicatie. Zonder dit zouden we afdwalen in een samenleving waarin het individu de hoofdrol krijgt en groepen een bijrol hebben. Samenwerking binnen en tussen elke partij, club of compagnie is geïnspireerd op communicatie. Om goed te communiceren zijn taal en taalbeheersing van het grootste belang. Vaak door het befaamde wij-zijgevoel en de tegenwind waar ik het eerder over had, kan je door communicatie buiten een groep worden afgesloten. In Nederland gebeurt dit regelmatig, waardoor juist de Nederlandse taal er onder lijdt. Om dit te voorkomen zal de Nederlandse taal weer moeten heersen en regeren als vorm van communicatie dat mensen met elkaar bindt. De taal verdient de hoogste plaats op de troon waar het als een echte koning van Nederland regeert.
Bron: VakTaal en neerlandistiek.nl