Op vrijdag 26 augustus nam Jelica Novaković tijdens het slotdiner van het Colloquium Neerlandicum in Nijmegen afscheid als bestuurslid van de IVN. Bij het overhandigen van een album amicorum hield Sven Peeters de volgende toespraak.
Beste aanwezigen, Neerlandici, onderzoekers, docenten, vertalers, vakgenoten, leden van de IVN, collega’s, maar vooral: beste vrienden,
En vanavond in het bijzonder:
Beste Jelica,
Het is bijna twee jaar geleden toen jij, oprichtster, afdelingshoofd en hoofddocente van de afdeling Neerlandistiek op de Filološki fakultet van de Universiteit van Belgrado, op pensioen ging.
Pensioen. Hoe raar klinkt dat woord? Jelica en pensioen, dat rijmt niet. Op emeritaat dan maar. Maar ook dat klinkt vreemd in onze oren nu je hier en nu zoals altijd sprankelend, enthousiast, energiek en vol ideeën aanwezig bent.
Twee jaar geleden, dat was in september 2020. Die waanzinnige tijd van fysiek afstand houden, niet of moeilijk kunnen reizen, afstanden tussen onze landen, afstand tot elkaar, afstand in de verplichte online communicatie, het ge-Zoom, het ge-Skype. De eenzaamheid ook.
In het coronadagboek dat jij en ik bijhielden, dat we wellicht allemaal een beetje bijhielden in die ongeziene, historische periode, noteerde jij op 24 september 2020 sarcastisch: “Ik heb uiteindelijk toch nog een kadootje gekregen van een bank, met name een hip mondmasker met het logo van de Erste Bank.” Begin september noteerde ik: “De stilte die vanmorgen over de tientallen meters lange rij klanten buiten aan de bakker hing, is zo naargeestig als in een stoet rouwenden die zwijgzaam staat te wachten tot het de beurt is aan de volgende om de zoveelste corona-overledene te kunnen groeten.”
In die rouwsfeer dus ging jij op pensioen. Of beter: werd je op emeritaat gestuurd. Niet helemaal onverwachts maar toch abrupt. Een afscheidsfeestje zat er niet in gezien de pandemische omstandigheden en de Europese kroegen waren op slot, verdorie! Je afscheid voltrok zich per mail, per tekstbericht, zonder veel geruis, laat staan feestgedruis!
En zie ons hier vandaag bijeen, dicht bij elkaar, samen aan de tafel, in één grote omhelzing. Geen knuffelschaamte meer, geen voetgegroet of ge-anderhalvemeter, geen ‘locktails’, geen online aperitief, maar het echte, luide klinken van de glazen. Op jou, Jelica!
Dus vandaag, beste Jelica, is er een Vriendenboek, een verdiend cadeau. Laten we dit geschenk geen afscheid noemen maar een oprechte dankbetuiging en een grote blijk van appreciatie vanwege velen. Want in je lange en bewonderenswaardige carrière hebben wij allemaal jou leren kennen als een pionier in de regionale Neerlandistiek, als de charmante promotor van de Nederlands-Vlaamse taal, cultuur en literatuur, als professionele docente, als onvermoeid vertaalster, als een interculturele brugfiguur en – niet in het minst – als een goede vriendin.
Jelica, je bent veel en je hebt velen hun hart gestolen. Je bent hier én daar alomtegenwoordig. Je bouwde bruggen met stenen van kennis en het cement der vriendschap. Bruggen waarover het met ons allen fijn wandelen is, omdat de fundamenten ervan betrouwbaarheid, deskundigheid en passie ademen. In je immer aangename gezelschap, Jelica, gelardeerd met gevoel voor taal, spitsvondigheid en humor. Liefde, Jelica, je bent liefde.
Dat je met je veelvoud aan talenten verschillende soorten mensen kon bekoren en enthousiasmeren mag wel blijken uit de bijdragen in deze bundeling. De diversiteit aan onderwerpen, de verschillende talen én de uiteenlopende tekstgenres zijn niet alleen een blijk van de brede en gevarieerde groep vrienden, collega’s en sympathisanten die je aantrok en aantrekt, maar weerspiegelen tegelijk de verschillende interesses, talenten en passies die je in je draagt. Ook de redactie van dit Liber Amicorum is zo’n mooi voorbeeld van hoe jij er telkens weer in slaagt om mensen samen te brengen.
Graag bedanken we alle auteurs voor hun bijdragen, van academische tot vriendschappelijke, voor hun herinneringen, bespiegelingen en odes. Tevens grote dank aan de IVN en Comenius voor het totstandbrengen van deze bundeling. En aan Iris, Bojana en Benjamin voor de fijne redactionele samenwerking!
Dames en heren, Jelica Novaković-Lopušina, Pionier tussen Noordzee en Donau: het eerste exemplaar is voor jou!
Applaus!
Tekst: Sven Peeters