5 april 2014 is het precies 400 jaar geleden dat Zweden en Nederland een verdrag sloten, en Zweden eerste ambassade ter wereld opende. Jawel, in Nederland. Dit feit wordt dit jaar zowel in Nederland als in Zweden gevierd met onder andere een jubileumboek, culturele evenementen en Koninklijke bezoeken.
Een flinke bijdrage aan de goede betrekkingen tussen Zweden en Nederland wordt geleverd door literatuur. De meeste Nederlanders kennen Pippi Langkous en velen hebben wel eens een Zweedse misdaadroman gelezen. Mijn eigen kennismaking met Zweedse literatuur, al was ik me daar toen nog niet van bewust, was via de televisie op woensdagmiddag door de film Karlsson van het dak, de serie Emil – gebaseerd op de boeken over Michiel van de Hazelhoeve – Wickie de Viking en de Zweedse adventskalender voor radio en televisie uit 1967: Vrouwtje Theelepel.
Dat Nederlanders en Zweden van elkaars literatuur kunnen genieten, wordt mogelijk gemaakt door literaire vertalers die met veel liefde, “bloed, zweet en tranen”, kennis en kunde – en ik kan het niet nalaten, een te kleine vergoeding – boeken, novelles, poëzie, toneelstukken, films, series enz. van het Zweeds naar het Nederlands en vice versa vertalen. In de opmaat naar de viering van de 400-jarige betrekkingen tussen mijn vaderland en mijn thuisland is in december vorig jaar een bibliografie over uit het Zweeds in het Nederlandse vertaalde werken over de jaren 1491 tot en met 2007 aan de Zweedse ambassadeur in Nederland aangeboden. Het boek is volgens mijn informatie nog niet te koop, maar zal waarschijnlijk binnen een maand verkrijgbaar zijn.
Literair vertaler wordt je niet zomaar. Je hebt goede kennis van zowel de brontaal en -cultuur, als de doeltaal en -cultuur nodig, en een flinke literaire achtergrond. Een groot deel van de literaire vertalers in mijn talencombinatie hebben hiervoor een universitaire opleiding achter de kiezen, in de meeste gevallen Zweeds en/of Nederlands. Het was mij – en ik was daarin niet alleen – dan ook een doorn in het oog dat je hier in Zweden, en ik geloof zelfs in heel Scandinavië, Nederlands alleen maar als bijvak kan kiezen, en dat er geen bacheloropleiding meer is. Ikzelf behoorde tot de drie laatsten die begin 2012 hun kandidaatsexamen Nederlands aan een Zweedse universiteit hebben afgelegd.
Groot was mijn vreugde dan ook toen mij het bericht bereikte dat met ingang van het academisch jaar 2014-2015 het bachelorprogramma Nederlands, met bijvoorbeeld vertaalwetenschappen als bijvak, aan de universiteit van Stockholm in ere hersteld is, en ik mijzelf dus niet langer hekkensluiter hoef te voelen. Want om de betrekkingen tussen Nederland en Zweden op een hoog peil te houden, hebben we vertalers nodig, en goede vertalers hebben een goede opleiding in taal en cultuur op zowel theoretisch als praktisch vlak nodig.
Monique Zwanenburg Widingsjö (Sollentuna)
Bron: Nationaal Archief, Staten-Generaal, inv.nr. 12585.1B.